Pubquizvragen geschiedenis

Het recht dat aan de Magna Carta werd toegevoegd. Een vrij fundamentele bepaling voor juristen, want het staat intussen ook in het VN-verdrag voor burger- en politieke rechten. Aan elke gearresteerde werd hierin verzekerd dat hij binnen een bepaalde termijn van zijn aanklacht in kennis zou worden gesteld, dat hij in levenden lijve voor de rechter zou verschijnen en dat gevangenneming slechts zou volgen op een rechterlijk bevel. Wat is de Latijnse naam, bestaande uit twee woorden, van dit rechtsbeginsel?

De Azteken, de Olmeken, de Tolteken, de Nazca-cultuur, de Fremontcultuur, de Pueblocultuur, de Maya’s, de Inca’s…allemaal voorbeelden van culturen uit de periode van vóór de ontdekking van het Amerikaanse continent. Brazilianen noemen al deze culturen precalabraans en de meeste anderen noemen ze precolumbiaans. Maar hoe noemen Mexicanen deze culturen wanneer ze het hebben over de periode vóór 1519-1521?

We hadden u een aanvullijst kunnen geven met weglating van de nr. 169 van de Vlaamse lijst van De Grootste Belg uit 2005, maar geven u toch iets meer uitleg. In 1789 en 1790 kwamen de Zuidelijke Nederlanden in opstand tegen het Oostenrijkse gezag van keizer Jozef II. Dit zou leiden tot de eenjarige oprichting van de Verenigde Nederlandse Staten, onder leiding van Hendrik van der Noot. Die laatste leidde één van de twee facties, de Statisten, die het vuur aan de lont van deze opstand staken. De andere factie werd geleid door een Aalsterse jurist, die pleitte voor afschaffing van de feodale privileges en de installatie van een trias politica. Wie vocht aanvankelijk samen met Van der Noot ‘voor outer en heerd’ tijdens de Brabantse Omwenteling?

We starten de volgende vraag even in C. Carrière maakte deze man vooral met één foto. Hij kreeg er in 1973 dan ook de Pulitzer prize voor nieuwsfotografie voor en het werd de World Press Photo of the Year. Op wiens foto ziet u de naakte en zwaar verbrande 9-jarige Kim Phuc weglopen van een napalmbombardement tijdens de Vietnamoorlog? Jaren later zou hij trouwens nog even het nieuws halen met de foto van een ander huilend en vaak even naakt meisje, maar die is net iets minder iconisch.

Op zich een moeilijke vraag, want het palmares van deze Duitse verspringer is niet al te lang. 6 maal Duits kampioen verspringen, een tijdje Europees recordhouder en ocharme één medaille op de Olympische Spelen in die discipline. Maar wel in 1936, waardoor de man het podium mocht delen met deze Jesse Owens. Door de tips die hij aan Owens gaf tijdens de wedstrijd en de vriendschappelijke omgang erna, zou dat de Amerikaan nadien doen zeggen dat ‘al zijn medailles en bekers in het niet vielen bij de 24-karaats vriendschap die hij met de Duitser sloot onder het oog van der Führer’. Hoe heet deze atleet, die enkele jaren later in de Wehrmacht zou dienen en sneuvelde bij de landing op Sicilië?

Een foute Fransman hebben we ook al gehad. Tijd voor een foute Duitser. Maar of de man zelf veel plezier heeft beleefd aan die hoedanigheid, valt te betwijfelen. De man mocht dan wel de plaatsvervanger van Hitler zijn, maar wat hem precies bezielde bij zijn solo-‘vredesmissie’ naar Schotland op 10 mei 1941, is nog altijd een goed bewaard geheim. Zijn wenkbrauwen benamen hem het zicht, zijn Messerschmitt landde ergens in een akker, de man brak zijn enkel bij de parachutesprong, werd door enkele locals overgeleverd aan het Britse leger en bracht de rest van de oorlog door in huisarrest, in een Engels landhuis. Alwaar hij twee zelfmoordpogingen ondernam en nog wat meer breuken opliep. Na de oorlog werd hij veroordeeld op het proces van Neurenberg en verbleef hij als laatste nazi in de Spandaugevangenis, waar zijn laatste zelfmoordpoging in 1987 de goeie bleek. Wie was er fout in de oorlog en nog een heel eind erna?

Wij hebben Joke Schauvliege, maar als het op natuurbescherming op grote schaal gaat, is deze man mogelijk onovertroffen. De Amerikaan van Schotse oorsprong trok eind 19de eeuw-begin 20ste eeuw immers grote delen van de VS door, op zoek naar nog onontgonnen natuurgebied. Zijn focus lag daarbij op de Sierra Nevada en de Yosemite Valley. Hij was de drijvende kracht achter natuurbeschermingswetgeving, de stichter van één van de invloedrijkste milieuorganisaties (de Sierra Club) en hielp mee aan de oprichting van de Californische nationale parken Yosemite en Sequoia. Zijn lyrische verslagen over het leven in de natuur werden door miljoenen mensen gelezen en hij had invloed tot in het Witte Huis (hier ziet u hem met Theodore Roosevelt). Hoe heet deze man, van wie dit jaar een bundeling van zijn mooiste verhalen in het Nederlands verscheen: “In de wildernis. Tochten door Wisconsin, Nevada, Californië en Alaska.”?

Politieke dynastieën: ze komen niet enkel in Brakel en Gent voor. Ook deze man, Brits premier van 1783 tot 1801, was een zoon van. Alleen werd zijn carrière net iets gedenkwaardiger dan die van zijn vader. En niet alleen omdat hij de jongste eerste minister uit de Britse geschiedenis werd. Ook zijn initiatief om een inkomstenbelasting te heffen om de Napoleontische oorlogen te bekostigen, was een primeur. Maar in de beste Johan Van Overtveldt-traditie vielen ook bij hem de inkomsten tegen. Dan maar de Act of Union, waarbij Ierland aansloot om samen met Groot-Brittannië het Verenigd Koninkrijk te vormen. Al bleek ook dat geen garantie op populariteit en de man nam uiteindelijk ontslag, om enkele jaren later toch nog even terug te keren, tot aan zijn dood een paar jaar later. Hoe heet deze ‘jongere’ telg van een gedenkwaardige Britse politieke familie, waarvan de ‘oudere’ vader van 1766 tot 1768 premier was?

Van de rubberen bandjes van onze wereldkampioen over naar de massaproductie van rubber. En wel in Brazilië, in een speciaal daartoe opgerichte industriestad, zo’n 10.000 km² aan de oevers van de rivier de Tapajós. Een belangrijke inspiratiebron voor Aldous Huxley en zijn Brave New World, die stad en het principe van massaproductie door middel van een lopende band. Hij geeft de industrieel die hiervoor verantwoordelijk was en in het boek ook bij naam wordt genoemd bijna Messiaanse allures. De industriestad zelf zou 6 jaar blijven bestaan, maar werd nooit echt de strikt gereglementeerde en georganiseerde modelstad met 10.000 inwoners die de oprichter voor ogen had. Toch is het stadje op zich blijven bestaan en leven er nu opnieuw 3.000 mensen. Wat heeft dat nu te maken met deze ronde? Wel, de industrieel achter de stad gaf er tevens zijn naam aan, een naam die we ook zien terugkomen in een album uit 2008 van de dit jaar overleden IJslandse componist Jóhann Jóhansson. Wat is de naam van de stad?

“We can do it”, het past wellicht niet bij het in mekaar zetten van een IKEA-kast, maar wel bij deze affiche. Tot twee jaar geleden zou het overlijden van Naomi Parker Fraley wellicht voor weinig deining hebben gezorgd. Maar toen werd bekend dat ze zo’n 75 jaar eerder model had gestaan voor de dame op de iconische poster. Het was een manier om haar landgenotes tijdens de Tweede Wereldoorlog aan te sporen om hard te werken voor de oorlogsindustrie, zodat het vaderland (of: moederland) de bovenhand zou kunnen halen. Een symbool voor het feminisme en voor de economische kracht van vrouwen. U ziet hier zo’n dame. Hoe werd deze enthousiasmerende mascotte, of eigenlijk elke dame die zich op deze manier inzette, genoemd? (dus een voornaam met een bijnaam erbij; die bijnaam verwijst naar het slaan van klinknagels; in het VK was dit bv. een ‘canary girl’)

En dan was er nog Reinhard Hardegen, begin juni overleden en één van de grootste lefgozers uit Wereldoorlog II. De duikbootkapitein slaagde er immers tot tweemaal toe om een wolfpack van onderzeeërs tot aan de Amerikaanse kustlijn te laten glijden en daar in totaal 19 vijandelijke schepen te kelderen. Een gedurfde aanval die ‘Amerika’s tweede Pearl Harbor’ werd gedoopt. In totaal werden tijdens de onderzee-operaties 609 schepen tot zinken gebracht en verloren duizenden het leven. Tot een bezette stad (of land) heeft het echter nooit geleid. Deze verrassende aanval kreeg een gepaste naam, die u ook terugvindt in de bijnaam van de Symfonie nr. 94 van Joseph Haydn, wijzend op eenzelfde verrassingselement, een soort boe- (of boem-)effect avant-la-lettre in de klassieke muziek. Welke naam kregen de onderwateroperaties? ‘Operatie’ mag u weglaten, maar u schrijft het wel in het Duits op.

Dat deze man Koning van Engeland was van 1461 tot 1483 zegt u wellicht niet zoveel. Dat hij de eerste van het huis York was misschien iets meer. En dat hij dus ook koning was gedurende het grootste deel van de Rozenoorlogen, is misschien nog iets betekenisvoller. Maar mogelijk is hij toch vooral bekend door wie na hem kwam. Via zijn dochter Elizabeth was hij de grootvader van Hendrik VIII. En zijn twaalfjarige zoon, die hem na zijn dood opvolgde, werd al na enkele maanden van de troon gestoten door Risjaar Modderfokker den Derde. Maar wie was deze zoon van Richard van York?

Van muren gesproken… Met de deur, of beter gezegd: met het paard in huis vallen, deden de Grieken in de stad Troje. We hebben het hier uiteraard over de beroemde Trojaanse Oorlog tussen Troje en Griekenland, waarvan de schaking van de mooie Helena de rechtstreekse aanleiding zou zijn geweest. Weet u echter in welke eeuw de Trojaanse Oorlog plaatsgevonden zou hebben?

Nog in Engeland, maar dan in de vijftiende eeuw, vochten twee takken van de Engelse dynastie om het koningschap. Wij kennen deze strijd als de Rozenoorlogen. Beide partijen gebruikten een roos als symbool: het huis York een witte roos, en het huis Lancaster een rode. Door het huwelijk van Hendrik VII, afstammeling van Lancaster, met Elizabeth van York kwam er in 1486 een einde aan de rivaliteit. Welke roos staat symbool voor de vereniging van beide huizen?

De onlangs overleden George H.W. Bush brengt ons naadloos van de Tweede Wereldoorlog naar de Eerste Golfoorlog. In WO II ontsnapte Bush nipt aan de dood toen zijn gevechtsvliegtuig werd neergehaald. Tijdens de Golfoorlog, vele jaren later, bracht hij als Amerikaans president de grootste internationale coalitie sinds WO II op de been. Deze alliantie startte in januari 1991 een luchtoffensief tegen Irak. Hoe heette die operatie?